عوامل از هم پاشیدگی و سربلندی اجتماع یا نقش سنت‌های الهی در سقوط و صعود تمدن‌ها و اجتماعات، محورهای اساسی پژوهش حاضر است که بدان پرداخته می‌شود.
در بررسی سنت‌های الهی، وسایل و پدیده‌های گوناگونی به عنوان ابزار امتحان انسان معرفی شده تا مسلمین در ارتباط با حوادث و مشکلات، مورد آزمایش قرار گیرند و مؤمنین واقعی از منافقان ممتاز گردند.
تحقیق حاضر علت سقوط بعضی از اقوام گذشته (همچون؛ نوح، عاد، ثمود، لوط، سبأ و...) را نیز در جایگاه خاص خود مورد مطالعه قرار می‌دهد و سپس مهم‌ترین عواملی که در سقوط و صعود تمدن‌ها نقش اساسی را ایفاء نموده‌اند، مورد بررسی و کنکاش قرار می‌دهد.
توجه به این نکته که بعضی از عوامل در سقوط همة تمدن‌ها مشترک بوده و بعضی دیگر خاص یک تمدن یا اجتماع انسانی بوده است می‌تواند کمک شایانی در شناخت علل سقوط و صعود تمدن‌ها باشد.
)