یکی از سنتهای تاریخنگاری ایران، نگارش کتابهایی درباره زندگانی پادشاهانی است که دوران زمامداری ایشان با تحولات بسیار اثرگذاری همراه بوده است. یکی از این دست کتابها-که به صورت نسخه خطی می‌باشد- توسط «اسماعیل حسینی مرعشی تبریزی» معروف به میرملایمبیگ از نویسندگان دوران شاه‌صفی و شاه‌عباس دوم صفوی نگاشته شده است و آن را می‌توان «عالمآرای شاهتهماسب» نام نهاد. نویسنده در این کتاب با هدف شرح وقایع دوره زمامداری شاه تهماسب اول صفوی (۹۸۴-۹۳۰) به تالیف رخدادهای واقعه از سال ۹۳۰ تا ۹۸۱ ق و به صورتی داستانگونه همراه با گزارش‌های تاریخی پرداخته است. از آنجا که نسخه مذکور آگاهی‌های بسیارسودمندی از اوضاع سیاسی و نظامی عهد شاهتهماسب در اختیار می‌گذارد و افزون بر آن اطلاعات مفیدی از منظر اجتماعی و فرهنگی درباره احوالات عامه مردم، آن هم با زبانی روان و نثری سهلالوصول ارائه می‌دهد، لذا در این مقاله به معرفی آن پرداخته شده است.
این مقاله با هدف معرفی و بررسی ویژگی‌های متعدد و درخور این کتاب –که کمترین بدان توجه شده است- می‌کوشد در حد اجمال و با دستهبندی و تبیین خصوصیات اصلی و برجسته این نسخه، اهمیت و ارزش نسخه مذکور را یادآور شود.
)