با پیدایش آیین زرتشت، تکامل در فکر و اندیشه ایرانیان بر پایه و دستورات و دادههای این فرزانه تاریخ به وقوع پیوست که در آن برابری انسان، آزادی او و نقش گفتار، کردا و پندار نیک به صورت پایههای اصلی زندگی ایرانیان درآمد و موجب گسترش خردورزی در جامعهی ایران گردید. خودباوری و احترام به خواستههای فردی و اجتماعی گسترش یافت و موجبات پیشرفت و تکامل جامعه را در درون شرایط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و روانی فراهم کرد.
ایرانیان در این آزمون تاریخی که بر پایه پرسش و پاسخ بنیاد نهاده شده بود به ایجاد زندگی شاد و عشق و محبت برای همهی مردم و به ویژه در محدوده جغرافیایی خود همت کردند و تربیت فرزندان خود را بر پایه خودشناسی گذاشتند تا بر پویایی جامعه بیفزایند به خانه و خانواده و گروههای قومی و نژادی احترام گذاشته و روابط جهان را بر پایه عدالت اجتماعی و مبارزه با جهل و جهالت در بین تمام انسانها استوار کردند و معتقد بر این بودند که تمدنهای بشری همگرا است و از واگراییها بدور شدند و عدالت و امنیت و آزادی را حق تمام مردم و برای همه آنها خواستند و به آزادی انسان در تفکر و اندیشه پایبند و به خواستههایش احترام فوقالعاده قائل بودند.
)