پیشرفت و توسعه هر کشوری متأثر از ساختار‌ها و کارکردهای آن می‌باشد. نهادهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، حقوقی و دینی کالبد اصلی جامعه را شکل می‌دهند. میزان کارآمدی نهاد‌ها و ساختارهای اصلی یک جامعه، ضمن اینکه مبیّن ویژگی‌ها، خصائص و محتوای ساختارهای تأثیرگذار یک ملت می‌باشد، مبنایی برای پیشرفت و توسعه آن کشور نیز به حساب می‌آید. از سوی دیگر، وضعیت فعلی هر جامعه‌ای تا حد زیادی معطوف به وضعیت نهاد‌ها و ساختارهای آن در گذشته می‌باشد. این مقاله با رویکرد جامعه‌شناسی تاریخی به بررسی و واکاوی ابعاد ساختاری ایران در دویست سال گذشته پرداخته است. در بررسی این ابعاد، ساختارهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، حقوقی و دینی مورد تاکید ویژه قرار گرفته‌اند.
)