بررسی مسائل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی که از جمله اصول تمدنی کشور محسوب شده یک ضرورت علمی است و متأسفانه تاریخپژوهان کمتر به موضوعات اقتصادی، اجتماعی پرداختند. برنامهها و کارکردهای اقتصادی دولتهای قاجاری نسبت به دوره قبل از آن از ویژگی منحصر به فردی برخوردار است. زیرا رقابت روس و انگلیس برای تصرف منابع ایران و تأثیرپذیری دولتها از مناسبات بینالمللی، کشور را در شرایط نوین اقتصادی و سیاسی قرارداده است.
در کارکرد اقتصادی دولتهای قاجاری «استقراض خارجی» بسیار مهم و حیاتی است. پرسش اصلی این مقاله معطوف به بررسی استقراض خارجی در دوره ناصرالدین شاه است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که بهرهگیری از استقراض خارجی زمینه وابستگی و بدهی دولت را بیشتر و منابع اخذ شده تأثیری در بهبود زندگی مردم نداشته است.
)