بیتالحکمه نخستین و بزرگترین مرکز فرهنگی جهان اسلام در دوره عباسی بوده و به عنوان عامل اصلی اعتلای نهضت ترجمه در این دوره محسوب می شد. به دنبال این نهضت و تولیدات علمی آن منزلت دولت اسلامی ارتقا یافته و روابط آن با سایر کشورها قانونمند شد. از این زمان به بعد مسلمانان در حوزه های مختلف علمی پرچم رشد و شکوفایی را به دوش کشیدند، تشویق خلفای عباسی نیز باعث شد تا بیتالحکمه اهمیت بیشتری پیدا کرده و گام های نهضت ترجمه محکمتر و قویتر برداشته شود. بیتالحکمه در جریان نهضت ترجمه و پیشرفت دیگر علوم عربی در زمینههای ادبی و علمی از جمله فلسفه، طب، نجوم، ریاضیات و غیره نقش تعیین کنندهای داشت. این مقاله در صدد است چگونگی تأسیس بیتالحکمه، پیدایش نهضت ترجمه و عوامل مؤثر در پیدایش آن و نیز تأثیر بیتالحکمه در رشد و شکوفایی نهضت ترجمه را با شیوه مطالعه اسنادی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.
)